Διαδραστικός Οδηγός Θεωρητικού Μαθήματος: Τεχνολογία Υλικών

Η παρούσα δράση εντάσσεται στο Σχέδιο Δράσης του σχολείου με τίτλο «Διαδραστικός Οδηγός Θεωρητικού Μαθήματος: «Τεχνολογία Υλικών», το οποίο υλοποιείται στο Πρότυπο ΕΠΑ.Λ. Ακρωτηρίου, με στόχο τη σύνδεση της ύλης με βιωματικές και διαθεματικές διδακτικές προσεγγίσεις.

Στο πλαίσιο της διδασκαλίας του 10ου κεφαλαίου του μαθήματος «Τεχνολογία Υλικών» για παράδειγμα, οι μαθητές/μαθήτριες μελέτησαν την παραδοσιακή μέθοδο κατασκευής χαρτιού μέσα από ιστορικές και τεχνολογικές αναφορές.Έγινε αξιοποίηση πολυτροπικού υλικού (εικόνες, διαγράμματα, εκπαιδευτικό βίντεο) και δημιουργήθηκε βηματική καταγραφή της διαδικασίας, με στόχο την κατανόηση των φάσεων παραγωγής και την ενίσχυση της ενεργούς συμμετοχής.

Ενδεικτικά επιλέχθηκε η σελίδα 156 του σχολικού εγχειριδίου, η οποία παρουσιάζει με σαφήνεια τη διαδικασία κατασκευής του χαρτιού από τις πρώτες ύλες όπως (τα λιναρένια κουρέλια, η κάνναβη, το βαμβάκι), την πολτοποίησή τους, τη χρήση τελάρου, το στράγγισμα, το στέγνωμα και την τελική επικάλυψη με κόλλα.

Η συνολική ερώτηση-θεματική της σελίδας 156, όπως και όλες οι ερωτήσεις του κεφαλαίου, συμπεριλαμβάνονται στην εξεταστέα ύλη σύμφωνα με το ΦΕΚ Β’ 2632/2024 και είναι υποψήφιες προς αξιολόγηση στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Η σαφής αντιστοίχιση των ερωτήσεων σε συγκεκριμένα σημεία του σχολικού εγχειριδίου καθιστά τη διδασκαλία ουσιαστική, στοχευμένη και απόλυτα ευθυγραμμισμένη με τις απαιτήσεις του αναλυτικού προγράμματος.

Η εκπαιδευτική διαδικασία ενισχύθηκε με τη χρήση εκπαιδευτικού βίντεο διάρκειας 8 λεπτών, το οποίο απεικόνιζε βήμα προς βήμα τα στάδια παραγωγής χειροποίητου χαρτιού. Το υλικό αξιοποιήθηκε ως οπτικό εργαλείο μάθησης, ενισχύοντας την κατανόηση, την παρατηρητικότητα και την ικανότητα των μαθητών να αναγνωρίζουν, να διακρίνουν και να επεξεργάζονται τα επιμέρους στάδια της διαδικασίας, μέσα από ομαδοσυνεργατικές και βιωματικές δραστηριότητες.

Έχοντας αποκτήσει οπτικά ερεθίσματα, είναι αρκετά πιο εύκολο για τους μαθητές να ανακαλούν αυθόρμητα τη γνώση που απέκτησαν και να την εφαρμόζουν με αυτοπεποίθηση σε εξεταστικά πλαίσια, όπως οι Πανελλαδικές Εξετάσεις. Η μετάβαση από τη θεωρία στην πράξη μετατρέπει το μάθημα σε βιωματική εμπειρία και ενισχύει τη μακροπρόθεσμη συγκράτηση και χρήση της γνώσης.

Σύνδεσμος με τον διαδραστικό οδηγό και τα αποτελέσματα της δράσης

Τη δράση υλοποίησε ο καθηγητής κ. Κακατσάκης Χρήστος (ΠΕ89:01).

Ψηφιοποιώντας το Παρελθόν – Γνωρίζω το Σήμερα

 

Εικονογράφηση & Σελιδοποίηση του έργου «Όρνιθες»  του Αριστοφάνη.

Το Σχολείο μας παρουσιάζει με υπερηφάνεια μια καινοτόμα εκπαιδευτική δράση που ένωσε τη δημιουργική έκφραση, την τεχνολογία και την πολιτιστική παιδεία. Οι μαθητές του Τομέα Εφαρμοσμένων Τεχνών ανέλαβαν να εικονογραφήσουν και να σελιδοποιήσουν το σπουδαίο αρχαίο θεατρικό έργο «Όρνιθες» του Αριστοφάνη, μέσα από μια σύγχρονη, πολυτροπική προσέγγιση.

Η δράση είχε διττό χαρακτήρα: καλλιτεχνικό και παιδαγωγικό. Οι μαθητές, μέσω χειροποίητων σκίτσων και ψηφιακής έπειτα επεξεργασίας, απέδωσαν όλους τους 1.750 στίχους του έργου, μετατρέποντάς το σε ένα ολοκληρωμένο αισθητικό και αφηγηματικό σύνολο. Κάθε μαθητής οπτικοποίησε, με τη δική του μοναδική καλλιτεχνική γλώσσα, τις βασικές σκηνές και τους κύριους πρωταγωνιστές του έργου, δημιουργώντας ένα προσωπικό αποτύπωμα έκφρασης και ερμηνείας.

Η εικαστική προσέγγιση υπήρξε ελεύθερη και ερμηνευτική, δίνοντας χώρο στη φαντασία και στην ατομική αισθητική αντίληψη των μαθητών. Η συλλογική αυτή διαδικασία βασίστηκε στην προσωπική εμπλοκή και ενίσχυσε το αίσθημα δημιουργικής ταυτότητας και συμμετοχής.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στην ελληνική βιβλιογραφία δεν απαντάται ευρέως τέτοιου είδους πλήρης εικονογράφηση αρχαίου θεατρικού έργου. Η απουσία αντίστοιχου υλικού καθιστά τη συγκεκριμένη δράση πρωτοποριακή και μοναδική, αναδεικνύοντας την εκφραστική δημιουργικότητα των μαθητών σε ένα πεδίο με ελάχιστα εικαστικά προηγούμενα, συνδυάζοντας αρμονικά τη διδακτέα ύλη με την καλλιτεχνική πράξη και τον πολιτισμικό στοχασμό.

Πέρα από τις τεχνικές δεξιότητες, η δράση ανέδειξε τη βαθιά παιδευτική διάσταση του αρχαίου θεάτρου. Οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με τις πανανθρώπινες αξίες που πηγάζουν από το έργο του Αριστοφάνη: την ουτοπία, την επανεξέταση της κοινωνικής πραγματικότητας, την αναζήτηση της ελευθερίας, την ειρηνική συνύπαρξη, τον στοχασμό και τη φαντασία. Αξίες διαχρονικές και επίκαιρες, που ενέπνευσαν τους εφήβους να τις μεταφράσουν εικαστικά με τη δική τους οπτική και ευαισθησία.

Το project ενίσχυσε την κριτική σκέψη, τη συνεργατικότητα, την αυτοέκφραση και την παιδαγωγική ενδυνάμωση, αναδεικνύοντας την τέχνη ως εργαλείο μόρφωσης, ταυτότητας και πολιτισμικής σύνδεσης. Η διαδικασία ενίσχυσε την αυτοεκτίμηση των μαθητών, καλλιέργησε τη συνεργατική μάθηση και ανέδειξε τη δύναμη της αισθητικής ως φορέα έκφρασης και κατανόησης.

Το παραγόμενο υλικό ενσωματώθηκε στα προσωπικά portfolios των μαθητών και διατίθεται και σε ψηφιακή μορφή για ευρύτερη διάδοση των αποτελεσμάτων της δράσης.

Η δράση υλοποιήθηκε υπό τον συντονισμό του κ. Κακατσάκη Χρήστου (ΠΕ89:01), με τη συμμετοχή της κας Βερυκάκη Όλγας (ΠΕ:08) και της κας Κουράκη Σοφίας (ΠΕ:89.01), κατά το σχολικό έτος 2024–2025.

Σύνδεσμος με την εικονογράφηση και τα αποτελέσματα της δράσης

Γη, Νερό, Αέρας, Φωτιά: Φως

Για 2η συνεχή χρονιά στο σχολείο μας, ολοκληρώθηκε με επιτυχία το Πρόγραμμα Κεραμικής Τέχνης, στα πλαίσια των Προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων της ΔΔΕ Χανίων.

«Γη, Νερό, Αέρας, Φωτιά : Φως»,

τα τέσσερα στοιχεία που χρειάστηκαν για να δημιουργηθούν τα Κεραμικά Φωτιστικά. 

Συμμετείχαν 27 μαθητές/τριες της Β΄ Τάξης του Τομέα Εφαρμοσμένων Τεχνών.

Οι μαθητές/τριες είχαν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή και να πειραματιστούν με το γήινο υλικό του πηλού ως μέσο έκφρασης και δημιουργίας. Παράλληλα μέσω οπτικού υλικού γνώρισαν τα έργα σύγχρονων κεραμιστών, πήραν ιδέες και εμπνεύστηκαν από αυτούς. Πειραματίστηκαν και εξοικειώθηκαν με τους όγκους, τις υφές, τα σχήματα και τα χρώματα. Καλλιέργησαν τις απαιτούμενες δεξιότητες, χρησιμοποιώντας τα εργαλεία και τις μεθόδους κατασκευής – τεχνικές της κεραμικής τέχνης.  Σχεδίασαν και έδωσαν μορφή στα δικά τους πήλινα αντικείμενα δημιουργώντας ανάγλυφα και τρισδιάστατα κεραμικά, μέσα από τις αντίστοιχες θεματικές ενότητες – δράσεις. 

Για τους/τις συμμετέχοντες/ουσες του προγράμματος ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία. Ευχαριστήθηκαν και ενισχύθηκαν θετικά με την όλη καλλιτεχνική διαδικασία καθώς και με το τελικό αποτέλεσμα, αυτό του σχεδιασμού και της κατασκευής - δημιουργίας των κεραμικών φωτιστικών τους.

Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε σε συνεργασία με τα Εργαστήρια Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Χανίων. Η επαφή που είχαν με τους/τις μαθητές/τριες της Ειδικής Αγωγής μέσα από τις επισκέψεις μας στο χώρο του Εργαστηρίου Κεραμικής του Ε.Ε.Ε.ΕΚ. Χανίων, αποτέλεσε άλλη μια πρωτόγνωρη εμπειρία για τους/τις εμπλεκόμενους/ες μαθητές/τριες του προγράμματος. Γνωρίστηκαν, συνεργάστηκαν και αλληλεπίδρασαν μεταξύ τους έχοντας τη χαρά της συνύπαρξης εκατέρωθεν.

Έκθεση πραγματοποιήθηκε στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων, τον Μάιο 2025, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Μαθητικής Δημιουργίας, όπου παρουσιάστηκαν τα Κεραμικά Φωτιστικά, δημιουργίες από τους/τις μαθητές/τριες μας.

Το πρόγραμμα ανέλαβε η εκπαιδευτικός Σοφία Κουράκη, ΠΕ89.01 Καλλιτεχνικών Σπουδών, με τη συμμετοχή της εκπαιδευτικού Δέσποινας Παπαδάκου, ΠΕ89.01 Καλλιτεχνικών Σπουδών.

Το αρχαιολογικό μουσείο της πόλης σαν φορέας εκπαίδευσης στη σύγχρονη τέχνη.

Ο Ρόλος της Εργαστηριακής Διδασκαλίας και της Μουσειακής Εμπειρίας στην Προετοιμασία για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις στο Ελεύθερο Σχέδιο.

Η προετοιμασία των μαθητών για την εισαγωγή τους στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, και ειδικότερα σε καλλιτεχνικές και αρχιτεκτονικές σχολές, απαιτεί συστηματική, ευέλικτη και εξατομικευμένη εκπαιδευτική διαδικασία. 

Το μάθημα του Ελευθέρου Σχεδίου, όντας πανελλαδικώς εξεταζόμενο, προϋποθέτει την εφαρμογή κατάλληλων παιδαγωγικών στρατηγικών και την ενίσχυση της σχεδιαστικής αυτονομίας και αυτοπεποίθησης των μαθητών. Στο πλαίσιο αυτό, ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι καθοριστικός. Κρίνεται απαραίτητο να προσαρμόζει τις απαιτήσεις του με βάση το επίπεδο των μαθητών του, καθοδηγώντας τους με ευαισθησία, αλλά και με σαφή στόχο τη συνεχή βελτίωση. 

Μια από τις βασικές δυσκολίες που παρατηρούνται στην εκπαιδευτική πρακτική είναι η απροθυμία των μαθητών να αλλάζουν θέση καβαλέτου στον εργαστηριακό χώρο, επιλέγοντας συχνά την ίδια οπτική γωνία. Αυτή η στατική στάση, αν και προσφέρει πρόσκαιρη αίσθηση ασφάλειας, δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των Πανελλαδικών εξετάσεων, όπου το περιβάλλον είναι άγνωστο και η οπτική γωνία προκαθορισμένη. 

Η υιοθέτηση τεχνικών εναλλαγής θέσεων και γωνιών παρατήρησης μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας είναι απαραίτητη, όχι μόνο ως άσκηση προσαρμογής σε άγνωστες συνθήκες, αλλά και ως μέσο διεύρυνσης της σχεδιαστικής αντίληψης και αποτύπωσης διαφορετικών συνθέσεων. Προς αυτή την κατεύθυνση, η ένταξη της μουσειακής εκπαίδευσης στο πρόγραμμα του Ελευθέρου Σχεδίου μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά. 

Η επίσκεψη στο Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων, με τα εξαιρετικά του εκθέματα και τον υψηλής αισθητικής εκθεσιακό χώρο, προσφέρει στους μαθητές ένα πλούσιο περιβάλλον παρατήρησης και έμπνευσης. Τα εκθέματα, σε σταθερή θέση, επιτρέπουν την εις βάθος παρατήρηση και τη σταδιακή κατανόηση της φόρμας, της προοπτικής και της σύνθεσης. 

Η οργάνωση διαδοχικών επισκέψεων στο μουσείο παρέχει τη δυνατότητα συνέχειας και εξέλιξης, βοηθώντας τους μαθητές να απελευθερώσουν τη σχεδιαστική τους σκέψη, να εξασκηθούν σε πολλαπλές οπτικές γωνίες και να αναπτύξουν την ικανότητα απόδοσης αντικειμένων μέσα σε ένα ζωντανό αλλά σταθερό πλαίσιο. 

Η μουσειακή εμπειρία, ενσωματωμένη στην εκπαιδευτική διαδικασία, λειτουργεί τελικά ως γέφυρα ανάμεσα στη θεωρητική γνώση και την καλλιτεχνική πράξη, ενισχύοντας την αυτονομία, την παρατηρητικότητα και την καλλιτεχνική έκφραση των μαθητών, και προάγοντας ουσιαστικά τη μαθησιακή διαδικασία....

Η δράση υλοποιήθηκε υπό τον συντονισμό της κας Βερυκάκη Όλγας (ΠΕ 08), με τη συμμετοχή του  κ. Κακατσάκη Χρήστου (ΠΕ 89.01), της κας Πετραντωνάκη Κωνσταντίνας (ΠΕ 81), της κας Κουφοπούλου Βασιλικής (ΠΕ 02), της κας Ψαράκη Αγγελικής (ΠΕ 89.01) και της κας Κουράκη Σοφίας (ΠΕ 89.01).